دستورالعمل تشخیص اساس طرح جامع شهر
از آنجا که در تشخیص اساس طرح جامع موضوع ماده 5 قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی ومعماری ایران تا کنون ابهامات و اشکالاتی وجود داشته است ( دستورالعمل تشخیص اساس طرح جامع شهر ) که مبتنی بر تعاریف مندرج در قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن به وزارت مسکن و شهرسازی و تعیین وظایف آن ، مصوب بیست و دوم اسفند 1351 می باشد ، به شرح ذیل تصویب می گردد:
الف ) کلیات محتوای نظری طرح جامع سرزمین که در تهیه طرحهای جامع شهرها به عنوان مبانی به کار می رود به قرار زیر است :
1 ـ ضرورتها و برنامه های افزایش جمعیت و توسعه .
2 ـ اولویتهای ملی و اقتصادی و زیست محیطی بهره وری سرزمین و محدودیتهای توسعه ناشی از آنها مثل کمبود آب به عنوان مهمترین عامل تعیین نوع بهره وری .
3 ـ نقش و عملکرد اصلی شهر (در حال و آینده ) ، صنعتی کشاورزی ، خدماتی ، جهانگردی ، مختلط و غیره و اهمیت آن در منطقه و کشور.
4 ـ برنامه های هماهنگ عمرانی بخشهای عمومی و خصوصی
5 ـ ضرورتها و مبانی دیگر.
ب ) محتوای اصلی یا اساس طرح جامع شهر:
1 ـ ساخت شهر و توسعه
1 ـ 1 ـ مشخصات ساختی و کالبدی (مثل متمرکز ، شعاعی ، خطی ، پیوسته ، ناپیوسته وغیره )
1 ـ 2 ـ تعیین حوزه عملکردهای اصلی (کاربریهای عمده و موثر شهر)
1 ـ 3 ـ خطوط کلی و نظام شبکه ارتباطی (و تسهیلات شهری عمده مثل خط آهن شهری ، فرودگاه و غیره )
1 ـ 4 ـ نظام تقسیمات واحدهای شهری (مثل مناطق و محلات و غیره )
1 - 5 ـ تعیین عناصر و بافتهای خاص (تاریخی ، صنعتی و اقلیمی ) و مناطق نوسازی و بهسازی .
2 ـ جهات و حدود کلی توسعه و ظرفیت شهر
2 ـ 1 ـ احتمالات جمعیتی و ظرفیت جمعیت پذیری .
2 ـ 2 ـ منابع و محاسبات ظرفیت زیربناهای شهری .
2 ـ 3 ـ حدود کلی تراکم جمعیت شهر.
2 ـ 4 ـ محدوده استحفاظی یا حریم شهر.
3 ـ معیارها و ضوابط و مقررات در مورد:
3 ـ 1 ـ سرانه مصارف مختلف و کاربری زمین .
3 ـ 2 ـ استقرار عملکردهای مختلف در داخل واحدهای تقسیمات شهری مثل مناطق و محلات و غیره )
3 ـ 3 ـ چگونگی توزیع تراکم جمعیت .
3 ـ 4 ـ عناصر و بافتهای خاص و مناطق نوسازی و بهسازی .
3 ـ 5 ـ حفظ بنا و نماهای تاریخی و مناظر طبیعی .
4 ـ 6 ـ کلیات معماری سیمای شهری ، بافت و ساختمان با توجه به سنن فرهنگی و ویژگیهای اقلیمی .
3 ـ 7 ـ حفاظت محیط زیست .
تبصره 1 ـ علاوه بر اینکه در صورتی که نیاز به توضیحات کلی و موردی بیشتر باشد و به منظور راهنمایی کمیسیون ماده 5 و رفع ابهام و اشکال و اختلاف نظر ، موضوع تبصره ماده 7 قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در صورتی که خارج از چارچوب این دستورالعمل نباشد وزارت مسکن و شهرسازی می تواند راسا اقدام نماید.
تبصره 2 ـ همانطور که نقشه های تفصیلی توسط مهندسین مشاور تهیه می شود ، مطالعات لازم برای بررسی تغییرات نیز بایستی بوسیله مهندسین مشاور با وزارت مسکن و شهرسازی انجام شود. با تصویب این دستورالعمل ، دستورالعمل مربوط به تشخیص نوع مغایرتهای اساسی و طرحهای تفصیلی با طرحهای جامع که در تاریخ 15/12/1362 به تصویب رسیده و کلیه دستورالعملهای مغایر دیگر لغو می گردد.

منع احداث و توسعه و ضرورت خروج تدریجی تاسیسات نظامی از محدوده و حریم استحفاظی شهر
احداث و توسعه تاسیسات نظامی از قبیل پادگانها و میادین آموزشی و تمام یا هر قسمت از هرگونه تاسیسات دیگر متعلق به واحدهای نظامی و انتظامی ه عملکرد شهری ندارند در داخل محدوده و حریم استحفاظی شهرها ممنوع است ، و تاسیسات مشابه موجود لازم است طی برنامه تدریجی از محدوده و حریم شهرها خارج شده و اراضی و ساختمانهای باقیمانده با رعایت اولویتهای شهری به مصارف عمومی تبدیل شود.
تبصره ـ (اضافه شده بر اساس مصوبه مورخ 11/3/66)
در صورتی که در برخی از شهرها استثنائا بنا به مصالحی که شورایعالی دفاع تشخیص دهد که خروج تدریجی تاسیسات مذکور در بند 5 مستلزم زمان بیشتری باشد، مراتب از طریق شورای عالی شهرسازی و معماری ایران به دستگاههای ذیربط ابلاغ خواهد شد